Hayatın akışı içerisinde karşılaştığımız ekonomik zorluklar, doğal afetler, savaşlar, hastalıklar, ailevi sorunlar ve ölüm gibi riskler, herkesin hayatının bir parçasıdır.
Fakat bu risklerle karşılaştığımızda, bazılarımız bu durumları kolaylıkla atlatırken, bazılarımız ise bu durumlar karşısında daha ümitsiz, mutsuz ve kaygılı hisseder.
Peki, bu durum neden böyledir?
Bazı insanlar neden Kaygı Bozuklukları, Depresyon ya da kronik rahatsızlıklarla mücadele ederken, bazıları neden bu tür ruh sağlığı sorunları yaşamaz? Neden bazı insanlar yaşadıkları zorluklardan hızlıca toparlanıp hayatlarına devam ederken, bazıları bu durumdan daha fazla etkilenir?
Aslında bu sorunun cevabı oldukça basit: Psikolojik olarak dayanıklı insanlar, hayatta karşılaştıkları zorluklara karşı daha dirençlidir. Bu durumu psikoloji literatüründe “Psikolojik Sağlamlık” olarak adlandırırız.
Her ebeveynin en büyük arzusu, psikolojik olarak sağlam çocuklar yetiştirmektir. Ancak bu konuda başarılı olmak her zaman kolay olmayabilir. Çünkü çocuk eğitiminde dikkat edilmesi gereken ince ayrıntılar ve kritik zamanlar vardır.
Psikolojik olarak sağlam çocuk yetiştirmenin sırrı, çocuğunuza zorluklarla başa çıkmayı öğretmektir. Çocuğunuza erken yaşlarda verdiğiniz görev ve sorumluluklar, onu hayatın zorluklarına hazırlar ve onu psikolojik olarak daha dirençli hale getirir.
Ancak çocuğunuza verdiğiniz görev ve sorumlulukları belirlerken, çocuğunuzun yaşını ve gelişimini göz önünde bulundurmanız önemlidir. Aksi takdirde, çocuğunuzun taşıyamayacağı ağır sorumluluklar ona zarar verebilir.
Çocuğunuzun zorluklarla başa çıkmasını sağlarken, yanlış tutumlarınızın çocuğunuzun ruh sağlığını olumsuz etkilememesi gerektiğini unutmayın.
Doğru ebeveyn tutumları, ölçülü sevgi ve ilgi, çocuğunuzda olumlu bir benlik algısı oluşturur. Bu sayede çocuğunuz, hayatta karşılaştığı her türlü zorluğa karşı direnç gösterir, çevresini suçlamaz, kendini değersiz hissetmez ve yaşama güçlü bir şekilde tutunur.
Psikolojisi sağlam çocuk yetiştirmek için uzman tavsiyeleri
Psikolojisi sağlam, kendine güvenen ve duygusal olarak dengeli çocuklar yetiştirmek, ebeveynler için önemlidir. Bu konuda uzmanlar tarafından sıklıkla önerilen tavsiyeler şunlardır:
- Güvenli Bağlanma Oluşturma: Bebeklikten itibaren çocuklarla güvenli bir bağ kurma, onların duygusal güvenlik hissini artırır.
- Uzman Görüşü: Çocuğun ilk yıllarında ebeveynleriyle kurduğu bağ, ilerleyen yaşantısında diğer ilişkilerini de şekillendirir.
- Duygusal İhtiyaçlara Duyarlı Olma: Çocuğun duygusal ihtiyaçlarını tanıma ve bu ihtiyaçlara duyarlı bir şekilde yanıt verme.
- Uzman Görüşü: Çocuklar, duygusal ihtiyaçlarının karşılandığı zaman daha dengeli ve kendine güvenen bireyler haline gelirler.
- Sınır Koyma ve Tutarsızlıkdan Kaçınma: Net sınırlar koymak ve bu sınırları tutarlı bir şekilde uygulamak önemlidir.
- Uzman Görüşü: Tutarsız disiplin yöntemleri, çocuklarda güvensizlik ve anksiyeteye yol açabilir.
- Olumlu Pekiştirme Kullanma: İyi davranışlarını ödüllendirerek ve olumlu geri bildirimde bulunarak çocuğu teşvik edin.
- Uzman Görüşü: Olumlu pekiştirmeler, çocuğun özsaygısını artırır ve olumlu davranışları teşvik eder.
- Duygularını İfade Etmelerine Yardımcı Olma: Çocukların duygularını tanımaları ve ifade etmeleri için onlara dil ve yöntemler sunma.
- Uzman Görüşü: Duygusal zekanın gelişmesi, çocukların duygusal problemlerle başa çıkmalarını kolaylaştırır.
- Rol Model Olma: Duygusal denge, problem çözme ve iletişim becerileri konusunda çocuklara iyi bir rol model olun.
- Uzman Görüşü: Çocuklar, ebeveynlerini model alarak davranışlarını şekillendirirler.
- Öz-bilinci Teşvik Etme: Çocuğun kendi güçlü ve zayıf yönlerini tanımasına yardımcı olun.
- Uzman Görüşü: Öz-bilinci yüksek çocuklar, zorluklarla daha başarılı bir şekilde başa çıkabilirler.
- Hatalardan Öğrenme: Hataların doğal olduğunu ve bu hatalardan öğrenilebileceğini vurgulayın.
- Uzman Görüşü: Hata yapma korkusu, çocukların risk almaktan kaçınmasına ve özgüven eksikliğine yol açabilir.
- Fiziksel Aktiviteleri Teşvik Etme: Düzenli fiziksel aktiviteler, duygusal dengenin sürdürülmesine yardımcı olur.
- Uzman Görüşü: Fiziksel aktivite, stresin azaltılmasında ve duygusal denge için kritik bir faktördür.
- Kaliteli Zaman Geçirme: Çocuklarla kaliteli zaman geçirerek, onlara değerli olduklarını hissettirin.
- Uzman Görüşü: Ebeveynleriyle kaliteli zaman geçiren çocukların, duygusal olarak daha dengeli ve mutlu oldukları gözlemlenmiştir.